હિન્દુ ધર્મમાં સ્વસ્તિકનું પોતાનું મહત્વ છે. તે બે શબ્દોથી બનેલો છે જેમાં ‘સુ’ નો અર્થ શુભ અને ‘અસ્તિ’ થાય છે કલ્યાણ એટલે કે, સ્વસ્તિકનો મૂળ અર્થ ‘શુભ’, ‘કલ્યાણ’ છે. હિન્દુ ધર્મમાં સ્વસ્તિકનું પોતાનું મહત્વ છે. તે બે શબ્દોથી બનેલો છે જેમાં ‘સુ’ નો અર્થ શુભ અને ‘અસ્તિ’ થાય છે. એટલે કે, સ્વસ્તિકનો મૂળ અર્થ ‘શુભ’, ‘કલ્યાણ’ છે.ભગવાન બુદ્ધના હૃદય, હથેળી અને પગમાં સ્વસ્તિકનું પ્રતીક દેખાશે. આ સિવાય, જૈન ધર્મમાં, તે જૈન ધર્મનો સાતમો જિન છે, જેને તીર્થંકર સુપર્શ્વનાથ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. શ્વેતામ્બર જૈની સ્વસ્તિકને અષ્ટ મંગળનું મુખ્ય પ્રતીક માને છે.
તેવી જ રીતે, એવું કહેવામાં આવે છે કે જ્યારે હડપ્પન સંસ્કૃતિ ખોદવામાં આવી હતી, ત્યાંથી સ્વસ્તિકનું પ્રતીક પણ મળી આવ્યું હતું.સ્વસ્તિક એક શુભ પ્રતીક અને સત્ય, શાશ્વત, શાંતિ, શાશ્વત જીવન, ધન અને સુંદરતાનું પ્રતીક છે, જે ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. તે સકારાત્મક અથવા વત્તા પણ સૂચવે છે, જે સમૃદ્ધિનું સૂચક છે.તેની આસપાસ મૂકવામાં આવેલા મુદ્દાઓને ચાર દિશાઓનું પ્રતીક માનવામાં આવ્યું છે. શાસ્ત્રો અનુસાર, સ્વસ્તિક બનાવતી વખતે, તેના ચાર હાથ સમાંતર રહે છે અને આ ચાર હાથનું ઘણું ધાર્મિક મહત્વ છે. તેઓ ચાર દિશાઓનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.સ્વસ્તિકથી વાસ્તુ ખામી દૂર કરો,વાસ્તુ ખામીને દૂર કરવા માટે સ્વસ્તિક એક સારો ઉપાય છે કારણ કે તેના ચાર હાથ ચાર દિશાઓનું પ્રતીક છે અને તેથી આ નિશાની બનાવીને ચાર દિશાઓ એકસરખી શુદ્ધ થઈ શકે છે.
જો તમારા ઘરના મુખ્ય દરવાજાની આસપાસ તમારી પાસે કોઈપણ પ્રકારની વાસ્તુ ખામી છે, તો અહીં નકારાત્મક ઉર્જાને દૂર કરવા માટે, તમારે 9 ઇંચ લાંબા અને પહોળા એક સિંદૂર સાથે દરવાજા પર સ્વસ્તિક નિશાની બનાવવી જોઈએ. તેના બદલે, તમે અષ્ટધાતુ અથવા કોપર સ્વસ્તિક પણ અહીં મૂકી શકો છો.ધંધામાં લાભ માટે,જો તમને તમારા ધંધામાં નુકસાન થઈ રહ્યું છે, તો આ માટે તમે તમારા કાર્યસ્થળની ઉત્તર-પૂર્વમાં સતત 7 માં ગુરુવારે સૂકી હળદર સાથે સ્વસ્તિક નિશાની બનાવીને તમને ધંધામાં લાભ થશે. તેવી જ રીતે, ઉત્તર દિશામાં હળદરનું સ્વસ્તિક પ્રતીક બનાવીને, તમને તમારા કાર્યમાં સફળતા મળે છે.
સારી રીતે સૂવું,ઘણી વખત એવું બને છે કે વ્યક્તિ અશાંતિ અનુભવવા લાગે છે અને રાત્રે ઉંઘતો નથી અને રાત્રે, આંખો બંધ થતાંની સાથે જ સ્વપ્નો ખલેલ પહોંચે છે. વાસ્તુ શાસ્ત્રી કહે છે કે તમારે તમારી અનામિકા આંગળીથી સૂતા પહેલા સ્વસ્તિક બનાવવું જોઈએ અને તે પછી સૂઈ જવું જોઈએ. આનાથી તમને નિંદ્રા આવે છે.સ્વસ્તિક બાંધકામની યોગ્ય પદ્ધતિ,જ્યોતિષીઓ અને વાસ્તુ વિદ્વાનો કહે છે કે સ્વસ્તિક બનાવવા માટે હંમેશાં લાલ રંગની કમકુમ, હળદર અથવા અષ્ટગંધ, સિંદૂરનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. આ માટે, પહેલા સ્વસ્તિક ની નિશાની બનાવવી જોઈએ અને ઉપરની દિશા ઉપરના ખૂણામાંથી સ્વસ્તિકના હાથ બનાવવાનું શરૂ કરવું જોઈએ.
સ્વસ્તિક શબ્દ ‘સુ’ અને ‘અસ્તિ’ એમ બે શબ્દો મળીને બન્યો છે. ‘સુ’નો અર્થ છે શુભ અને ‘અસ્તિ’નો અર્થ છે હોવું એટલે કે જેનાથી શુભ થાય. હિન્દુ ધર્મ પરંપરાઓમાં દરેક માંગલિક, ધાર્મિક કર્મ, પૂજા, ઉપાસના અથવા કાર્યની શરૂઆત સ્વસ્તિક બનાવીને કરવામાં આવે છે. સ્વસ્તિક દેવશક્તિઓ, શુભ તથા મંગળ કાર્યોનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. કહેવાય છે…
स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवा: स्वस्ति न: पूषा विश्ववेदा:।स्वस्तिनस्ता रक्षो अरिष्टनेमि: स्वस्ति नो बृहस्पर्तिदधातु।।આ મંત્રમાં ચાર વખત આવેલા ‘સ્વસ્તિ’ શબ્દના રૂપમાં ચાર વખત કલ્યાણ અને શુભ થવાની કામનાથી ગણેશની સાથે ઇન્દ્ર, ગરૂડ, પૂષા અને બૃહસ્પતિનું ધ્યાન અને આવાહન કરવામાં આવ્યું છે. શાસ્ત્રોમાં સ્વસ્તિકને બ્રાહ્માંડનું પ્રતીક માનવામાં આવ્યું છે. તેના મધ્ય ભાગને વિષ્ણુની નાભિ, ચારેય રેખાઓને બ્રાહ્માના ચાર મુખ, ચાર હાથ અને ચાર વેદોના રૂપમાં પ્રગટ કરવાની ભાવના છે.
આ દેશોમાં પણ છે સ્વસ્તિકનું,ચલણ,સ્વસ્તિકને ભારતમાં જ નહી, વિશ્વના કેટલાક દેશોમાં વિભિન્ન સ્વરૂપોમાં ઓળખવામાં આવે છે. જર્મની, યુનાન, ફ્રાંસ, રોમ, મિસ્ત્ર, બ્રિટેન, અમેરિકા, સ્કૈંડિનેવિયા, સિસલી, સ્પેન, સીરિયા, તિબ્બત, ચીન, સાઇપ્રસ અને જાપાન જેવા દેશોમાં પણ સ્વસ્તિકનું ચલણ છે. તિબ્બતીઓ તેને પોતાના શરીરમાં ચિતરાવે છે તથા ચીનમાં તેને દીર્ધાયુ અને કલ્યાણનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. સુખ-સમૃદ્ધિ અને શાંતિપૂર્ણ જીવન માટે સ્વસ્તિકની પૂજા કરવાનું વિધાન છે.
એટલે માનવામાં આવે છે કે ગણેશનું પ્રતીક,સ્વસ્તિક પરમબ્રહ્મ, મંગલમૂર્તિ ગણેશનું સાક્ષાત રૂપ છે. સ્વસ્તિકનો ડાબો ભાગ ‘ગં’ બીજમંત્ર હોય છે જે ગણેશનું સ્થાન માનવામાં આવે છે. તેમાં કરવામાં આવતા ચાર ટપકામાં ગૌરી, પૃથ્વી, કૂર્મ એટલે કાચબા અને અનંત દેવતાઓનો વાસ સ્થાન ગણવામાં આવે છે. એક માન્યતા એવી પણ છે કે સ્વસ્તિક સૂર્યનું પ્રતીક છે. વેપારી વર્ગ તેને શુભ-લાભનું પ્રતીક માને છે. ચોપડામાં ઉપર શ્રી લખવામાં આવે છે. તેની નીચે સ્વસ્તિક બનાવવામાં આવે છે. એતિહાસિક પુરાવામાં સ્વસ્તિકને ઘણું મહત્વ દર્શાવાવમાં આવેલું છે. મોહનજોદડો, હડપ્પા સંસ્કૃતિ, અશોકનો શિલાલેખ, રામાયણ, મહાભારત વગેરેમાં તેનો અનેક વાર ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.
હિન્દુ ધર્મમાં સ્વસ્તિકને દેવ શક્તિઓ, શુભ અને મંગળ કાર્યોનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. સ્વસ્તિક શબ્દ, સુ અને અસ્તિ મળીને બનેલો છે. જેમાં ‘સુ’નો મતલબ શુભ અને ‘અસ્તિક’નો મતલબ થાય છે ‘થવું’, એટલે કે જેનાથી ‘શુભ થાય’, કલ્યાણ થાય તે સ્વસ્તિક છે. સનાતન ધર્મમાં દરેક કાર્ય અને પૂજા પાઠની શરૂઆત સ્વસ્તિકના ચિહ્ન બનાવીને કરવામાં આવે છે. ઘણા લોકો પોતાના ઘરના દરવાજા પર કંકુથી પણ ડાબી અને જમણી બંને બાજુ સ્વસ્તિકનું ચિહ્ન બનાવતા હોય છે. પરંતુ ઘણા ઓછો લોકોને માલુમ હશે કે સ્વસ્તિકનો ગણેશજી સાથે ખાસ સંબંધ છે. તો આવો જાણીએ એસ્ટ્રોલોજર પ્રમોદ પાંડે પાસેથી કે સ્વસ્તિકનો ગણપતિજી સાથે કેવો સંબંધ છે અને આ કેવી રીતે વાસ્તુદોષને દૂર કરે છે.
સ્વસ્તિકનો છે બાપ્પા સાથે આવો સંબંધ,શાસ્ત્રો અનુસાર સ્વસ્તિક પરબ્રહ્મ, વિઘ્નહર્તા તથા મંગલમૂર્તિ ભગવાન શ્રી ગણેશનું પણ સાકાર રૂપ છે. સ્વસ્તિકનો ડાબો ભાગ ‘ગં’ બીજમંત્ર થાય છે. જે ભગવાન ગણેશજીનું સ્થાન માનવામાં આવે છે. તેમાં જે ચાર ચાંલ્લા કરવામાં આવે છે, તેમાં ગૌરી, પૃથ્વી, કર્મ એટલે કે કાચબો અને અનન્ત દેવતાઓનો વાસ માનવામાં આવે છે. વેદ પણ સ્વસ્તિકને ગણપતિનું સ્વરૂપ માને છે. કહેવાય છે કે જે સ્થાન પર સ્વસ્તિક બનાવાય છે, ત્યાં શુભ, મંગળ અને કલ્યાણ થાય છે એટલે કે ગણેશજી સ્વયં વાસ કરે છે.
નોકરી-વ્યવસાય કરતા હોય તો બનાવો સ્વસ્તિક,નોકરી-વ્યવસાયમાં જો સતત નુકસાન થઈ રહ્યું હોય અથવા પછી તમામ પ્રયાસો બાદ પણ વ્યવસાય આગળ ન વધી રહ્યો હોય તો સ્વસ્તિકનો ઉપાય શુભ ફળ અપાવે છે. આ માટે સતત 7 ગુરુવાર ઈશાન ખુણાને ગંગાજળથી ધોઈને ત્યાં સુકી હળદરથી સ્વસ્તિકનું ચિહ્ન બનાવો. સ્વસ્તિક બનાવ્યા બાદ પંચોપચાર પૂજા કરો. સાથે જ અડધો તોલા ગોળ ધરાવો. આ ઉપરાંત કામના સ્થળે ઉત્તર દિશામાં પણ હળદરનો સ્વસ્તિક બનાવો. આમ કરવાથી અટકેલા કામો થવા લાગશે અને લાભ મળશે. પ્રમોશનનો પણ યોગ બની શકે છે.
ઘરની સુખ-સમૃદ્ધિ માટે કરો આ ઉપાય,વાસ્તુશાસ્ત્રમાં જણાવ્યા અનુસાર ઘરના મુખ્ય દ્વાર પર શ્રીગણેશનું ચિત્ર અથવા સ્વસ્તિક બનાવવાથી ઘરમાં સુખ-સમૃદ્ધિ ટકી રહે છે. એવી પણ માન્યતા છે કે આવા ઘરોમાં હંમેશા ગણેશજીની કૃપા રહે છે અને ક્યારેય પણ ધન-ધાન્યની અછત નથી થતી. સ્વસ્તિકને સકારાત્મક ઉર્જાનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે. આ કારણે જ તેને ક્યાંય પણ બનાવવામાં આવે આ આસપાસની તમામ નકારાત્મક ઉર્જાને દૂર કરી દે છે.જો ઊંઘની સમસ્યા હોય તો કરો આ ઉપાય,વાસ્તુદોષના કારણે ઘણીવાર કોઈ વ્યક્તિને ઊંઘ ન આવવાની સમસ્યા પણ થઈ જાય છે. અથવા પછી ઘણીવાર રાત્રે ખરાબ સપના પરેશાન કરે છે. એવામાં સ્વસ્તિકની મદદ લો. આ માટે સૂતા પહેલા તર્જની આંગળીથી સ્વસ્તિકનું નિર્માણ કરવું જોઈએ અને આ બાદ જ સૂવું જોઈએ. આમ કરવાથી જાતકની ઊંઘ સંબંધિત તમામ સમસ્યાઓ દૂર થઈ જાય છે. સાથે જ ખરાબ સપનાઓ પણ નથી આવતા.
આ રંગના સ્વસ્તિક સાથે છે ખાસ સંબંધ,આમ તો તમે લાલ અથવા પીળા રંગના સ્વસ્તિક જોયા હશે. પરંતુ તમને જણાવી દઈએ કે કાળા રંગના સ્વસ્તિકનું પોતાનું જ અલગ મહત્વ છે. જી હાં કાળા રંગના કોલસાથી બનેલા સ્વસ્તિક ખરાબ નજરથી બચાવવાનો ઉપાય માનવામાં આવે છે. કહેવાય છે કે કાળા રંગના કોલસાથી બનેલો સ્વસ્તિક નકારાત્મક ઉર્જા તથા ભૂત-પ્રેત વગેરેને ઘરમાં પ્રવેશતા રોકે છે. પરંતુ ભૂલથી પણ સ્વસ્તિકને ગંદી જગ્યાઓ અથવા શૌચાલયની દિવાલ પર ન બનાવવા જોઈએ. નહીંતર જીવનમાં કકળાટ અને દરિદ્રતાનો સામનો કરવો પડે છે.
