નમસ્તે મિત્રો આજના આ લેખમાં આપ સૌનુ હાર્દિક સ્વાગત છે,શક્તિ ની પુજા એ તો દરેક જીવ ના આનંદ નું રહસ્ય છે. શક્તિ સાધના કરવા થી દરેક મનોકામના પૂર્ણ થાય છે. આ શક્તિ ના અનેક રૂપો છે. તે રૂપો માં એક રૂપ છે મા ખોડિયાર નું. ખોડિયાર મા નો ઇતિહાસ ઘણો જ જૂનો છે. તેમાં પણ ખોડિયાર માતા એ તો ચારણો ની મા કહેવાય. તેમના અનેક મંદિર ગુજરાત મા આવેલા છે. આ ઉપરાંત રાજસ્થાન મા પણ તેમના મંદિર સ્થાપિત છે.
ગુજરાત ની વાત કરવા મા આવે તો ખોડિયાર મા ના વધારે પડતાં મંદિરો વાગડ ના અંચલ થી જોડાયેલા છે અંચલ એટલે કે ગ્રામીણ સંસ્કૃતિ થી જોડાયેલ. આથી ગુજરાત નો આ વાગડ વિસ્તાર એ ગુજરાત ના સંગમ સ્થળ દક્ષિણ રાજસ્થાન નો વાગડ વિસ્તાર પણ વર્ષો થી દેવી ખોડિયાર ની આરાધના કરે છે.અહી અમે મા ખોડલ ના એક એવા જ મંદિર વિશે વાત કરીએ છીએ જે મંદિર ડુંગરપુર શહેરના સૌથી પ્રાચીન ભાગ ના સૂરજપુર વિસ્તાર (વર્તમાન મા દર્જી વાડા) મા આવેલું છે. જે 355 વર્ષ જૂનું મંદિર છે.
આ મંદિર વાગડ નું સૌથી પ્રાચીન મંદિર માનવા મા આવે છે.કહેવા મા આવે છે કે મહારાવલ ગિરિધરદાસ ના સમય મા વિક્રમ સંવત 1717 ની આસો સુદ 8 આઠમ (ઇ.સ.1660) ના દિવસે ખુલ્લા ચબૂતરા ઉપર મુર્તિ ની પ્રતિષ્ઠા કરવા મા આવી હતી. ઇ.સ. 1928 મા પન્નાલાલ જી. દોશી એ મંદિર નું નિર્માણ કરાવ્યુ હતું. તેમની સેવા અને પુજા થી તેમના ઘર મા સુખ-સમૃધ્ધિ , યશ અને વંશમાં વધારો થયો. તે સમય થી લઈ ને આજ સુધી પન્નાલાલ દોશી નો પરિવાર મંદિર સાથે સંકળાયેલ રહેલ છે.
માતા ની સમયસર પુજા અર્ચના અને મંદિર નું પુનઃ નિર્માણ નું કાર્ય ધીમે-ધીમે વધી રહ્યું છે. તેમજ ઇ.સ.1965 મા આ વિસ્તારમાં દર્જી અને પંચાલ તેમજ સોની સમાજ દ્રારા ગરબા મહોત્સવ ઉજવવામાં આવે છે. આવી રીતે આ શહેર ના સૌથી જૂના ગરબા માથી એક છે.આ મંદિર મા સ્થાપિત ખોડિયાર મા લોકદેવી હોવા ની સાથે સાથે તે રાઠોડ વંશ ની ઉપાસક દેવી પણ છે. આ મંદિર મા નવરાત્રિ ના દિવસો મા માતા ને વિશેષ શૃંગાર ધરાવવા મા આવે છે.વર્તમાન મા આ મંદિર નો જીર્ણોદ્ધાર નું કાર્ય આગળ વધી રહ્યું છે.
ભરતપુરી પત્થરો થી બનાવેલ સુંદર શિલ્પ ના ઝરોખા થી મંદિર ની શોભા વધે છે.અહી આ મંદિર મા થતાં ગરબા એ આ મંદિર નું લગભગ 53 વર્ષ જૂનું ગરબા મંડળ છે. આ ગરબા મંડળ ની સ્થાપના ડુંગરપુર મા સૌથી જૂના ગરબા મંડળ ના રૂપે થઈ છે. પહેલા ના સમય મા દર્જીવાડા એ સૂરજપુર ના નામ થી ઓળખાતું હતું. મા ખોડિયાર ની કૃપા થી આજે વાગડ સ્થિત ખોડિયાર માતા ના મંદિર મા ગરબા મહોત્સવ તેમજ તેના જીર્ણોદ્ધાર નું કાર્ય થઈ રહ્યું છે.
આવુજ એક બીજું મંદિર તમિલનાડુ રાજ્યમાં આવેલું મીનાક્ષી મંદિર ઘણું જ લોકપ્રિય મંદિર છે. આ મંદિર મદુરાઈ શહેરમાં આવેલું છે અને આ મંદિરની શિલ્પકારી ઘણી જ સુંદર પ્રકારથી કરવામાં આવી છે. આ મંદિર એક પ્રાચીન મંદિર છે અને એવું માનવામાં આવે છે કે આ મંદિરની અંદર બનેલું ગર્ભગૃહ ૩૫૦૦ વર્ષ પહેલા બનાવવામાં આવ્યું હતું. આ મંદિર ભગવાન શિવજી અને દેવી પાર્વતીને સમર્પિત છે. એવી માન્યતા છે કે આ મંદિરમાં આવીને પૂજા કરવાથી સાચા જીવનસાથી મળે છે અને જીવનના તમામ કષ્ટ દુર થઇ જાય છે.
મીનાક્ષી મંદિર સાથે જોડાયેલી કથા.મીનાક્ષી મંદિર સાથે જોડાયેલી કથા મુજબ મીનાક્ષી માં પાર્વતીના અવતાર હતા અને શિવજીએ સુંદરેશ્વરનું રૂપ લઈને મીનાક્ષી સાથે વિવાહ કર્યા હતા. શિવજી સુંદરેશ્વરનું રૂપ લઈને સૌથી પહેલા આ જગ્યા ઉપર આવ્યા હતા. આ મંદિર ૪૫ એકરમાં ફેલાયેલું છે અને આ મંદિરમાં માં પાર્વતીના મીનાક્ષી રૂપની પૂજા કરવામાં આવે છે.આ મંદિરની અંદર ઘણા બધા મંદિર પણ રહેલા છે. આ મંદિરમાં સુંદરેશ્વર અને મીનાક્ષી ઉપરાંત ભગવાન ગણેશ, મુરુગન, લક્ષ્મી, રુક્ષ્મણી, સરસ્વતી દેવીની પણ મૂર્તિ રાખવામાં આવી છે. આ મંદિરમાં લગભગ ૧૦૦૦ સ્થંભ લગાવેલા છે અને આ સ્થંભો ઉપર સિંહ અને હાથી બનેલા છે.
૪૫ એકરમાં ફેલાયેલા આ મંદિરમાં એક તળાવ પણ બનાવવામાં આવ્યું છે જેને તમિલ ભાષામાં ‘પોર્થ મરાઈ કુમલ’ કહેવામાં આવે છે. જેનો અર્થ સોનાના કમળ વાળું તળાવ થાય છે. આ તળાવમાં એક કમળ બનાવવામાં આવ્યું છે જે ૧૬૫ ફૂટ લાંબુ અને ૧૨૦ ફૂટ પહોળું છે. આ કમળનું ફૂલ તળાવની વચ્ચે બનેલું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ તળાવ ભગવાન શિવનું નિવાસ સ્થાન છે.
લખવામાં આવી છે શિવની પૌરાણીક કથા.આ મંદિરની અંદર ઘણા બધા સ્થંભ બનેલા છે અને આ સ્થંભ ઉપર ભગવાન શિવની પૌરાણીક કથાઓ લખેલી છે. સાથે જ ઘણા સ્થંભો ઉપર દેવી લક્ષ્મીજીની મૂર્તિ પણ બનેલી છે. આ મંદિરમાં કુલ ૪ મુખ્ય દ્વાર છે અને આ તમામ મુખ્ય દ્વાર એકબીજા સાથે જોડાયેલા છે. આ મુખ્ય દ્વારો ઉપર ઘણું જ સુંદર કાર્ય કરવામાં આવ્યું છે અને દેવી દેવતાઓની સુંદર આકૃતિઓ બનાવવામાં આવી છે.
સોનામાંથી બનેલી છે મૂર્તિ.મંદિરના ગર્ભગૃહમાં મીનાક્ષી દેવી અને સુંદરેશ્વર ભગવાનની સોનાની મૂર્તિ રાખવામાં આવી છે અને આ મૂર્તિઓને દર શુક્રવારના દિવસે ઝૂલામાં ઝૂલાવવામાં આવે છે. શુક્રવારના દિવસે આ મંદિરમાં ઘણી બધી ભીડ જોવા મળે છે અને હજારોની સંખ્યામાં ભક્ત આ મંદિરમાં આવે છે.
આવુજ એક બીજું મંદિર અક્ષયપુરીશ્વર મંદિર એક સુંદર મંદિર છે અને પુષ્ય નક્ષત્ર દરમ્યાન હજારો લોકો શનિદેવના દર્શન કરવા માટે આવે છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે આ મંદિર લગભગ 700 વર્ષ જૂનું છે અને આ મંદિર 1335 એડી અને 1365 એડી વચ્ચે બનાવવામાં આવ્યું હતું. આ મંદિર તામિલનાડુના તંજાવરમાં વિલનકુલમમાં સ્થિત છે અને શનિદેવ સિવાય આ મંદિરમાં ભગવાન શિવની પણ પૂજા કરવામાં આવે છે.
અક્ષયપુરીશ્વર મંદિરને લગતી વાર્તા.અક્ષય પુરીશ્વર મંદિર સાથે એક સુપ્રસિદ્ધ કથા જોડાયેલી છે અને આ દંતકથા અનુસાર શનિદેવએ તેમના રોગને મટાડવા માટે આ સ્થળે ભગવાન શિવની ઉપાસના કરી હતી. પૂજાથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન શિવ શનિદેવને પ્રગટ થયા અને શનિદેવને લગ્ન કરીને તેમના પગ પુનપ્રાપ્ત કરવા આશીર્વાદ આપ્યા. તે સમયે શનિદેવએ આ સ્થળે પૂજા-અર્ચના કરી હતી. તે સમયે પુષ્ય નક્ષત્ર અને અક્ષય ત્રિતીયા તિથિનો સંયોગ હતો અને તેથી જ પુષ્ય નક્ષત્ર અને અક્ષય તૃતીયા તિથિના દિવસે આ મંદિરમાં દૂર-દૂરથી લોકો આવે છે અને પૂજા-અર્ચના કરે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ મંદિરમાં પૂજા કરવાથી શનિ સાથે જોડાયેલી સમસ્યાઓ દૂર થાય છે.
પત્નીઓ સાથે બિરાજમાન છે શનિદેવ.શનિદેવ પુષ્ય નક્ષત્રના સ્વામી હોવાનું કહેવામાં આવે છે. તેથી જ આ નક્ષત્રમાં જન્મેલા લોકો આ મંદિરમાં આવે છે અને શનિદેવની પૂજા કરે છે. આ મંદિરમાં, શનિદેવની પત્ની સાથે પૂજા કરવામાં આવે છે અને આ મંદિરમાં શનિદેવ તેની પત્ની મંદા અને જયેષ્ઠા સાથે બિરાજમાન છે.
આઠ વસ્તુ અર્પણ કરવામાં આવે છે.8 અંકો શનિદેવ સાથે સંકળાયેલા છે અને તેથી આ મંદિરમાં શનિદેવની ઉપાસના કરે છે, તેમને આઠ વસ્તુઓ અર્પણ કરવામાં આવે છે અને આઠ વખત તેનો પરિભ્રમણ કરવામાં આવે છે. આ મંદિરમાં શનિદેવ ઉપરાંત અન્ય દેવી-દેવતાઓની પણ પૂજા-અર્ચના કરવામાં આવે છે. આ મંદિરમાં શનિદેવની સાથે ભગવાન ગણેશની મૂર્તિ, ભગવાન નંદીકેશ્વર, મા દુર્ગા અને દેવી ગજલક્ષ્મીની સ્થાપના પણ કરવામાં આવી છે. આ સિવાય ભગવાન શિવ આ મંદિરમાં અક્ષયપુરીશ્વર તરીકે બિરાજમાન છે અને અહીં એક મોટું શિવલિંગ પણ છે.
લગ્ન જલ્દી થાય છે.જેનાં લગ્ન નથી થયાં, જો તેઓ આ મંદિરમાં આવીને પૂજા કરે છે તો તેઓ જલ્દીથી લગ્ન થઈ જાય છે. આ ઉપરાંત લોકો આ મંદિરમાં આવે છે અને તેમના સારા સ્વાસ્થ્ય, સુખ અને સમૃદ્ધિ જીવન માટે પૂજા પણ કરે છે. બીજી તરફ, જે લોકોનું દેવું છે, જો તેઓ આ મંદિરમાં આવે છે અને પૂજા કરે છે, તો તરત જ તેમનું દેવું દૂર થઈ જાય છે.
આ મંદિર એકદમ ભવ્ય છે.અક્ષય પુરીશ્વર મંદિર એકદમ ભવ્ય છે અને આ મંદિરમાં ઘણા નાના ઓસારો અને હોલ બનાવવામાં આવ્યા છે. મંદિરનો મુખ્ય ભાગ દિવાલોથી ઘેરાયેલ છે. મંદિરમાં એક જગ્યા એવી પણ છે જ્યાં સૂર્યપ્રકાશ પહોંચતો નથી. ફક્ત પુજારી જ મંદિરના ગર્ભગૃહમાં પ્રવેશ કરી શકે છે અને ભક્તો ગર્ભગૃહની બહાર ઉભા રહી પૂજા-અર્ચના કરે છે.
