નમસ્તે મિત્રો આજના આ લેખમાં આપ સૌનું હાર્દિક સ્વાગત છે, હેડફોન એ એક એવું ઉપકરણ છે કે જેના વિશે દરેક વ્યક્તિ માહિતગાર છે. કારણ કે મોટેભાગે લોકો તેનો ઉપયોગ લાંબી વાતો કરવા અથવા સંગીત સાંભળવા માટે કરતા હોય છે. જ્યાં હેડફોનો વાત કરતી વખતે અથવા સાંભળતી વખતે અમારા હાથને મુક્ત રાખવામાં મદદ કરે છે.તે જ સમયે હેડફોનના ઉપયોગની અસરો પણ ખૂબ ગંભીર છે. હેડફોનોનો વારંવાર ઉપયોગ ઘણા રોગોને આમંત્રણ આપે છે. જેમાં સુનાવણી, બહેરાશ, ઊંઘનો અભાવ, માથાનો દુખાવો વગેરે… આ ઉપરાંત ઘણી વાર સાંભળવામાં આવતા નુકસાનનો પણ સમાવેશ થાય છે.
જીવલેણ અકસ્માત પણ તેનું કારણ હોવાનું સાબિત થાય છે. આવી સ્થિતિમાં આજે અમે તમને હેડફોનની આડઅસર વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ. જેથી તમે હેડફોનોનો ઉપયોગ મર્યાદામાં કરી શકો અને તેનાથી થતા રોગો તેમજ જીવલેણ અકસ્માતોથી બચી શકો. હેડફોન વડે મોટેથી અવાજો સાંભળવાથી કાનને મોટું નુકસાન થાય છે. કારણ કે આપણા કાનની સુનાવણી ક્ષમતા માત્ર 90 ડેસિબલ્સ છે, જે ધીમે ધીમે ઘટીને 40-50 ડેસિબલ્સ થાય છે. જેના કારણે બહેરાશની ફરિયાદ થવા લાગે છે. જેના કારણે ઘણી વખત લોકો તીક્ષ્ણ અવાજ પણ સાંભળી શકતા નથી અને અકસ્માતનો ભોગ બને છે.
હેડફોનોનો વધુ પડતો ઉપયોગ આપણા ઇયર પ્લગ પર ખૂબ જ ખરાબ અસર કરે છે. કારણ કે વારંવાર મોટેથી અવાજોનો ઉપયોગ કરવાથી કાનનો પડદો સતત કાંપે છે, જેનાથી કાનનો પડદો ફાટવાનું જોખમ પણ વધે છે.હેડફોન પર સતત વાત કરવી અથવા સંગીત સાંભળવું એ આપણા કાન પર જ નહીં પરંતુ હૃદય પર પણ ખરાબ અસર કરે છે. એટલું જ નહીં, વૃદ્ધત્વ સાથે કેન્સર જેવા ગંભીર રોગનું જોખમ પણ વધે છે.
દરરોજ હેડફોનનો ઉપયોગ કરવો આપણા મગજમાં પણ ઘણું નુકસાન કરે છે. સંગીતના ઝડપી સ્પંદનોને કારણે, તેઓ માનસિક બીમારીથી પીડાય છે. આ ઉપરાંત કેટલીક વખત મગજમાં બે બાબતો પર ધ્યાન આપવાની ક્ષમતા પણ જોવા મળે છે. આ સાથે માથાનો દુખાવો, ઊંઘમાં અસમર્થતા જેવા રોગો પણ થાય છે. આવી સ્થિતિમાં હંમેશા બહુ ઓછો હેડ ફોનનો ઉપયોગ કરો. કારણ કે વધારે ઉપયોગ કરવાથી કાનમાં તકલીફ થાય છે અને તમે આ સુંદર દુનિયાના અવાજો સાંભળી શકતા નથી.
જો તમને પણ કલાકો સુધી મોબાઈલમાં ઈઅરફોન કે હેડફોન ભરાવીને ગીતો સાંભળવાનો અને વાતો કરવાની આદત હોય તો ચેતી જજો, આ આદતથી તમે ગંભીર બિમારીનો ભોગ બની શકો છો. ઓફિસમાં કામ કરતા ગીતો સાંભળવાની વાત હોય કે પછી વોકિંગ કરતા કરતા કાનમાં ઈઅરફોન ભરાવીને વાત કરવાની વાત હોય. કોઈ પણ વસ્તુ કે આદતમાં ‘અતિ’ આવી જાય તો તે નુકસાનકારક છે. તમારા મિત્ર બનેલા ઈઅરફોન ક્યારે તમારા દુશ્મન બની જશે તેનો તમને અંદાજો પણ નહીં રહે. જાણીએ ઈઅરફોન કઈ કઈ રીતે શરીરને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
કાનમાં બહેરાશ.એક રિસર્ચ અનુસાર જો કોઈ વ્યક્તિ બે કલાક કરતા પણ વધુ સમય સુધી 90 ડેસિબલની માત્રાથી વધુ અવાજમાં ગીત સાંભળે તો તે બહેરાપણાનો શિકાર બની શકે છે. મનુષ્યની કાનોની સાંભળવાની ક્ષમતા 90 ડેસિબલ હોય છે. સતત કલાકો સુધી ગીતો સાંભળવાની આદતના કારણે કાનની સાંભળવાની ક્ષમતા ઘટીને 40 થી 50 ડેસિબલ થઈ જાય છે.આવી સ્થિતિમાં વ્યક્તિ દૂરનો અવાજ સાંભળી શકતો નથી.
હ્રદયની બિમારી.નિષ્ણાતોના અભ્યાસ મુજબ ઈઅરફોનના વધારે પડતા ઉપયોગથી ન માત્ર બહેરાશ પરંતું હ્રદયને પણ નુકસાન પહોંચે છે. વધારે અવાજે ગીતો સાંભળીએ કે વાતો કરીએ તો હ્રદયના ધબકારા વધી જાય છે. હ્રદય સામાન્ય કરતા વધારે ઝડપથી ધબકારા કરે છે. આ કારણથી હ્રદયની બિમારી થાય છે.
માથાનો દુ:ખાવો.ઈઅરફોનમાંથી નીકળતી વિદ્યુત ચુંબકીય તરંગોની અસર વ્યક્તિના મગજ પર થાય છે. સતત ઈઅરફોન ભરાઈને વાતો કરવી કે ગીતો સાંભળવાની આદતના કારણે માથાનો દુ:ખાવો થાય છે કે ઊંઘ ન આવવાની સમસ્યા રહે છે. ઘણાલોકોને ઈઅરફોન ભરાવીને ફિલ્મો કે સિરીઝો જોવાની આદત છે તેમને પણ અનિંદ્રાની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડે છે.
કાનનું ઈન્ફેકશન.જો તમે ઓફિસમાં કે ઘરમાં તમારા ઈઅરફોન કે હેડફોન કોઈની સાથે શેર કરો છો તો આ આદત તમારી બદલી નાખજો. આ આદતના કારણે કાનનું ઈન્ફેકશન થવાની શક્યતા વધી જાય છે. લાંબા સમય સુધી ઈઅરફોનનો ઉપયોગ કરવાના કારણે કાનની સાંભળવાની ક્ષમતા ઓછી થઈ જાય છે. ન માત્ર કાનની તકલીફ પરંતું માનસિક બિમારીઓનો પણ ભોગ બનવું પડી શકે છે. ડૉકટરોના મતે કાનમાં ટન ટનની અવાજ આવી, ચક્કર આવવા,ઊંઘ ન આવવી, માથા અને કાનમાં દુ:ખાવા સહિતની સમસ્યા થઈ શકે છે.ઉપાય.કાનથી જોડાયેલી સમસ્યાથી બચવા માગો છો તો ઈઅરફોનનો ખૂબ જરૂર પડે તો જ ઉપયોગ કરે. ગીતો સાંભળો તો અવાજ ધીમો રાખો. સારી ગુણવત્તાના ઈઅરફોન વાપરો તે જ સલાહભર્યું છે.
હેડફોન લગાવીને જો તમે ફુલ અવાજમાં સંગીત સાંભળો છો તો તે તમારા માટે ઘાતક સાબિત થઈ શકે છે. તે તમને બહેરા પણ બનાવી શકે છે કારણ કે મનુષ્ય ૭૦ ડેસીબલ ધ્વનિ સહન કરી શકે છે પરંતુ હેડફોનમાંથી ૧૫૦ થી વધારે ધ્વનિ નીકળે છે, તેવામાં તમારે સંગીત ઓછા અવાજમાં સાંભળવું જોઈએ. તમારું મગજ કમજોર થઈ જાય છે. જી હા, સતત હેડફોન લગાવી રાખવાની સીધી અસર તમારા મગજ પર પડે છે, જેના કારણે તમને માઇગ્રેન પણ થઈ શકે છે. એટલું જ નહીં, હેડફોન લગાવીને સંગીત સાંભળવાથી વિચારવાની-સમજવાની ક્ષમતા કમજોર થઈ જાય છે, જેના કારણે ભૂલવાની આદત પડી જાય છે.
કાનમાં ઈયરફોન લગાવી વધારે વોલ્યુમ કરી ગીતો સંભાળવાથી થઇ શકે છે તમને નુંકશાન. આજે દરેક યુવાનોની આવશ્યકતા છે ઈયરફોન. દરેકના હાથના ઈયરફોન તો દેખાશે જ એટલું નહિ ઈયરફોનની દીવાનગી એટલી હદે વધી જાય છે. કે યુવા વર્ગ ચાલતા, બેસતા, તેમજ સુતી વખતે પણ ઈયરફોન સાથે જ રાખતા હોય છે. પરંતુ તે લોકો આ વાતથી અજાણ છે. વધારે પડતો ઈયરફોનનો ઉપયોગ બનાવી શકે છે તેમને બહેરા. એટલું જ નહિ પણ અન્ય કાન સંબંધી સમસ્યાઓને પણ આમંત્રણ આપી શકે છે. માટે વધુ પડતા ઈયરફોનના ઉપયોગ પહેલા તેના નુંકશાન વિશે અવશ્ય જાણકારી મેળવી લેવી. જેથી સમસ્યાથી બચવા માટે સાવચેતી વર્તી શકાય.
ઈયરફોનથી કાન ખરાબ થવાની સમસ્યાઓ થાય છે. અને રસ્તા પર ઈયરફોનના ઉપયોગથી થનારી દુર્ઘટના વિશે તો તમે સાંભળ્યું જ હશે. ઈયરફોનના સતત ઉપયોગથી તમારી શ્રવણ ક્ષમતા ૪૦ થી ૫૦ ડેસીમલ સુધી ઘટી જાય છે.સામાન્ય રીતે કાનની સહન શક્તિ ૬૫ ડેસીમલની જ હોય છે. પરંતુ ઈયરફોન પર જો ૯૦ ડેસીમલની ધ્વની જો ૪૦ કલાકથી વધારે સંભાળવામાં આવે તો કાનની નસ સંપૂર્ણ રીતે ડેડ થઇ શકે છે. ડોકટરના કહ્યા પ્રમાણે ઈયરફોનના વધારે ઉપયોગથી અનેક પ્રકારની સમસ્યા થઇ શકે છે. જેના કાનમાં અવાજ સંભળાવો, ચક્કર આવવા, ઊંઘ ન આવવી, માથા તથા કાનમાં દુઃખાવો થવો વગેરે. તો આ લેખ દ્વારા જાણો લાંબો સમય ઈયરફોન તથા હેડફોનનો ઉપયોગ કરવાથી ક્યાં ક્યાં નુંકશાન થાય છે.
થઇ શકે છે શ્રવણશક્તિ સમાપ્ત. લગભગ દરેક ઈયરફોનમાં હોય છે કે તેમાં ઉચ્ચ ડેસીમલ સાઉન્ડ વેવ્સ હોય છે. જેમાં ઉપયોગથી તમે તમારી શ્રવણ શક્તિ હંમેશને માટે ખોઈ બેસો તેવી પરિસ્થિતિ પણ સર્જાય શકે છે. જો તમે ૯૦ ડેસીમલ કે તેથી વધારે અવાજમાં ગીતો સાંભળો છો તો તમારા કાનને ગંભીર નુંકશાન થઇ શકે છે. માટે ગીતો વધારે ન સાંભળવા. ઈયરફોન મારફતે અને જો સાંભળો તો થોડા થોડા અંતરે બ્રેક લેતા રહેવું.
આ સાથે અવાજ પણ મીડીયમ રાખવો. થઇ શકે છે મુશ્કેલી હવા પસાર થવાની. આજકાલ એવી ઉંચી ગુણવત્તા વાળા હેડફોન આવી ગયા છે. જેનો ઉપયોગ તેમને તમારા કાનની ખુબ જ નજીક રહેલા ઈયર ડ્રમની નજીક રાખે છે. તેનાથી ભલે તમને મ્યુઝીક સંભાળવાનો એક અદ્દ્ભુદ અનુભવ અને ખુશી મળે પરંતુ તેના લાંબા સમયના ઉપયોગથી તમારા કાનમાં હવાનો પ્રવાહ નથી થઇ શકતો. જેનાથી કાનમાં સંક્રમણ તો થાય જ છે. પરંતુ તે સાથે શ્રાવણ શક્તિથી પણ હાથ ધોઈ બેસો છો.
કાનમાં થઇ શકે છે ઇન્ફેકશન. વધારે પડતો સમય ઈયરફોનના ઉપયોગથી તમારા કાનનું ઇન્ફેકશન બીજા લોકોમાં ફેલાય છે. તેવી જ રીતે તમારા કાનમાં પણ એક જ ઈયરફોનનો ઉપયોગ જ્યારે ઘરના અલગ અલગ સભ્યો કરતા હોય ત્યારે કાનનું ઇન્ફેકશન ફેલાય છે. માટે જો તમે કોઈ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાયેલા ઈયરફોન ઉપયોગ કરો છો ત્યારે એક વાત ખાસ ધ્યાનમાં લેવી.
તેને ઉપયોગમાં લેતા પહેલા તેને સેનીટાઈઝરથી સાફ કરી લો ત્યાર બાદ જ તેનો ઉપયોગ કરવો. ઈયરફોનમાં ઉચ્ચ માત્રામાં સંગીત સાંભળવાથી કાનમાં દુઃખાવો થવાની સંભાવના રહે છે. તેનો વધારે પડતો ઉપયોગ કરવાથી માત્ર કાનમાં જ નહિ પરંતુ તેની આસપાસના ભાગ પર પણ દુઃખાવો અનુભવાય છે. કાન સુન્ન થઇ જાય છે. લાંબા સમય સુધી કાનમાં ઈયરફોનનો ઉપયોગ કરવાથી તમારા કાન સુન્ન થવાની સંભાવના પણ છે. ત્યાર બાદ ધીમે ધીમે સંભાળવાની શક્તિ પણ તમારા કાન ગુમાવતા જાય છે.
મગજ પર પડે છે ખરાબ અસર. તમારું મગજ પણ ઈયરફોન અને હેડફોનથી ખુબ જ પ્રભાવિત થાય છે. તમારા હેડફોનમાંથી નીકળવી વિદ્યુત ચુંબકીય તરંગો તમારા મગજને ગંભીર નુંકશાન પહોંચાડે છે. કારણ કે ઈયરફોન તમારા કાનના અંદરના ભાગના સંપર્કમાં આવે છે જે તમારા મગજને નુંકશાન પહોંચાડી શકે છે. તેનાથી પેદા થઇ શકે છે માનસિક સમસ્યાઓ. ઈયરફોનના વધારે પડતા યુઝ્થી ઘણા પ્રકારના ગંભીર પરિણામોનો સામનો કરવો પડે છે. તમે પૂરી દુનિયાથી ડીસકનેક્ટ થઇ જાઓ છો. જ્યારે તેમે તેનો ઉપયોગ કરી રહ્યા હોય. આજકાલ રસ્તા પર ઘણી દુર્ઘટના પાછળનું એક કારણ ઈયરફોનનો ઉપયોગ પણ છે. તેથી ખાસ કરીને બહાર જતા સમયે રસ્તા પર કે તેની આસપાસ ઈયરફોનનો ઉપયોગ ટાળવો.
